5 september 2012 | door: Walter Guijt, academicus / entrepreneur

Ons politiek bestel is een van de laatste uitwassen van de verzuilde samenleving. Door het onvoldoende democratische draagvlak is het inadequaat om de problemen van de nieuwe tijd aan te pakken.

De verzuiling, de sociologische verticale structuur in de samenleving, gebaseerd op levensbeschouwelijke karakteristieken en waarbij de bevolking zich in meer of mindere mate opdeelde naar ideologisch gefundeerde maatschappijsegmenten, elk met eigen protestants-christelijke, rooms-katholieke, socialistische of algemene/liberale scholen, verenigingen, partijen, vakbonden, omroeporganisaties, kranten, ziekenhuizen, en dergelijke is grotendeels voorbij.

De politieke partijen zijn echter nog steeds de resultante van deze verzuiling en bieden een ideologisch c.q. levensbeschouwelijk partijprogramma aan om op te stemmen. Eenmaal op een partij gestemd heeft de kiezer voor lange tijd niets meer te zeggen en kunnen de gekozen politieke afgevaardigden volstrekt, volgens eigen verantwoordelijkheid, hun eigen gang gaan.

De bevolking kiest op basis van (kies-)programma’s. Men kiest over het algemeen voor die partij wiens standpunt(en), individueel bezien, het meest aansprekend zijn. Daarom kunnen personen die op één bepaalde partij stemmen het inhoudelijk over de andere punten van de desbetreffende politieke partij volstrekt met elkaar oneens zijn. Hierdoor neemt het draagvlak van welke politieke partij dan ook, per programmapunt bezien, sterk af. Dit terwijl de grootste partij, gekozen in 2010 (VVD), slechts de steun had van 15,5% van alle kiesgerechtigden.

Het wordt nog erger
Maar het wordt nog erger: de politici moeten, door de coalitievorming, water in de wijn doen; waardoor er nog minder van de oorspronkelijke standpunten (dus nog minder draagvlak) overblijft. Voeg daaraan toe dat er veel wet- en regelgeving verankerd ligt in Europese overeenkomsten en verdragen…

Wat kunnen de partijpolitici dan nog werkelijk waar maken van al hetgeen zij de kiezer voorhouden en beloven? Verder beloven (beweren) alle politici, volgens mij, te veel. Als voorbeeld van het “te veel beloven” wil ik in het kort de economische vooruitzichten van Nederland (c.q. West Europa) beschouwen: Bijna alle politici (behalve de politici van de Partij voor de Dieren, maar helaas op verkeerde grondslag) beweren dat “binnenkort, of in ieder geval binnen niet al te lange tijd, het “hier” economisch “weer beter zal gaan.” Tja… Is het dan niet zo dat een groot deel van onze productie, om kostentechnische redenen, tegenwoordig buiten Nederland (/West-Europa) plaats vindt? Is het niet zo dat de totale (loon)kosten van een Nederlandse (/West-Europese) werknemer minimaal 6 tot 7 keer hoger ligt dan dat van een niet Nederlandse (/westerse) werknemer?

Schertsvertoning
En Nederland als “kenniseconomie”? Niets is sneller weg dan kennis (door overname). Daarnaast rijst de vraag: hoeveel procent van de Nederlandse beroepsbevolking kan hieraan een wezenlijke bijdrage leveren? Om duidelijk te zijn: Er is al jaren sprake van een verschuiving van het economisch zwaartepunt in de wereld. De heersende bankencrisis versnelt de onvermijdelijke verslechtering van ons economisch klimaat. Concluderend zou men kunnen stellen dat elke stem op welke partij dan ook verwordt tot een schertsvertoning. Geen enkele partij c.q. politicus kan, in het huidig politieke systeem, het door hem of haar beloofde waar maken.

Hoe nu verder?
Zelf zou ik voorstander zijn van een “zakenkabinet” dat rekening houdt met de op dat moment heersende stand van regelgeving en techniek. Politici kunnen dan hun visie aangeven, waarna er concrete keuzepakketten door het zakenkabinet kunnen worden verwoord die getoetst kunnen worden door het CPB (en het is duidelijk dat daar waar voor het één wordt gekozen, het ander vervalt).

De Nederlandse burger kan (mag) zich vervolgens via een bindend referendum over al deze pakketten en punten uitspreken. Dit lijkt mij de democratie ten top.

Algemene toekomstvisie
Wat mij betreft zou er een algemene toekomstvisie moeten komen; voor zowel eigen land als voor West-Europa en op mondiaal niveau. Een visie dat recht doet aan een ieder, dat een eind maakt aan uitbuiting van mensen en grondstoffen.

Voor de oplossingen zou er gekeken moeten worden naar de huidige stand van techniek, naar aanvullende en nieuwe ontwikkelingen en ideeën, maar ook naar compleet nieuwe toekomstvisies, waarvan wij nu misschien slechts kunnen dromen. Wie wil er, naast mij, een andere koers?